Bóng đá luôn đem đến cho người xem những cảm xúc tuyệt vời khó tả mà không phải môn thể thao nào cũng có thể mang lại. Trong những năm qua, trong guồng quay phát triển của thế giới bóng đá, để giúp cho môn thể thao vua ngày càng công bằng và nâng cao tính cạnh tranh, FIFA đã không ngừng ban hành những điều luật và đổi mới. Một trong những luật quan trọng nhất trong lịch sử bóng đá chính là luật việt vị.
Nếu anh em đang thắc mắc lỗi việt vị là gì và khi nào trọng tài sẽ bắt lỗi việt vị. Bài viết hôm nay, Mitom Net sẽ giải đáp đầy đủ và dễ hiểu nhất cho anh em về luật việt vị, một trong những luật bóng đá 11 người khó hiểu nhất của làng túc cầu giáo.
Lỗi việt vị là gì?
Nếu thường xuyên theo dõi các sự kiện bóng đá, anh em sẽ nhận thấy trọng tài thường hay bắt lỗi việt vị của cầu thủ. Đây là lỗi điển hình trong các trận thi đấu. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn gây ra rất nhiều tranh cãi, nhiều người cho rằng có những tình huống cầu thủ không việt vị nhưng trọng tài vẫn cứ thổi thổi phạt. Có khi mấy anh em xem bóng đá tại quán café tại cãi nhau chí chóe về các tình huống như thế.
Để giúp anh em hiểu rõ lỗi việt vị là gì, đầu tiên, Mitom TV sẽ giải đáp chính xác cho anh em thuật ngữ “việt vị” có nghĩa là gì?
“Việt vị” là gì?
Việt vị là một thuật ngữ Hán Việt, nếu chúng ta phân tích cú pháp từng từ, “việt” có nghĩa là trước (nhanh hơn, sớm hơn, …) còn “vị” ý nói đến vị trí. Việt vị vì thế khi ghép lại có thể hiểu nôm na là vượt lên trước vị trí cho phép.
Trong tiếng Anh dùng từ “Offside” để nói về “việt vị” cũng có nghĩa là vượt qua những vị trí cho phép trên sân, đây là một lỗi khá thường xuyên trong bóng đá. Nhiều chuyên gia cho rằng luật việt vị là luật khó hiểu và khó áp dụng nhất đối với các cầu thủ bóng đá.
FIFA đã tạo ra và công bố luật việt vị theo Luật 11 của Luật bóng đá 11 người mới nhất. Luật việt vị được thực hiện để hạn chế những tình huống “lót ổ” của đối phương nhằm giành lợi thế, do đó đảm bảo tính công bằng và chính xác trong các môn thể thao vua. Nó cũng giúp thúc đẩy cảm giác và tinh thần thi đấu thể thao đẹp mắt giữa các đội.
Vào các năm 1848, 1866 và 1925, luật việt vị mới được hình thành và phát triển trên cơ sở luật của Cambridge, mang đến những trận đấu xuất sắc, hấp dẫn mà không bị gò bó và khô khan như trước đây. Quy định về việt vị đã được cập nhật đổi mới vào năm 2020, với thay đổi đáng kể nhất là công nghệ VAR sẽ được sử dụng trong các trường hợp tình huống việt vị gây nhiều tranh cãi.
Việt vị và liệt vị có giống nhau không?
Tại Việt Nam có nhiều ý kiến tranh cãi thuật ngữ “việt vị” hay “liệt vị” là đúng. Các từ “Việt” và “Liệt” có cách phát âm cũng gần giống nhau, nên tại nhiều vùng miền tại Việt Nam anh em xem bóng đá vẫn hay bị nhầm lần giữa “việt vị” và “liệt vị”. Mitom Live có thể khẳng định, từ ngữ chính xác phải dùng là “việt vị”.
Chỉ có thuật ngữ việt vị được định nghĩa trong từ điển tiếng Việt (do Hoàng Phê chủ biên năm 1992). Trong sách có ghi cụ thể là “VIỆT VỊ là lỗi của một cầu thủ bóng đá trong khi nhận bóng để tấn công bên phần sân đối phương mà không có hai cầu thủ đối phương trước mặt” (tr.1094)
Hơn nữa, không có định nghĩa về “liệt vị” trong cuốn từ điển tiếng Việt. Do đó đến đây anh em có thể tự tin sử dụng thuật ngữ “việt vị” là chính xác nhé.
Lỗi việt vị được quy định như thế nào
Để có thể hiểu được một cách chính xác nhất lỗi liệt vị là gì, Mitom TV sẽ chia làm 2 ý chính để trình bày chi tiết cho anh em dễ hiểu. Đầu tiên chúng ta nói về vị trí việt vị.
Vị trí việt vị
FIFA quy định rằng một cầu thủ ở trong tư thế (vị trí) việt vị khi anh ta rơi vào tình huống thỏa mãn cả 3 điều kiện:
- Thứ nhất, anh ta đang đứng ở bên phần sân của đối phương.
- Thứ hai, có ít hơn hai cầu thủ của đối phương đứng giữa anh ta và đường biên ngang cuối sân bên khung thành đối phương.
- Thứ ba, anh ta đứng gần khung thành đối phương hơn so với bóng.
Thủ môn của đối phương vẫn được tính là cầu thủ ở ba tiêu chí trên. Tuy nhiên, không phải lúc nào thủ môn cũng phải là một trong hai cầu thủ cuối cùng của đội đối phương tùy vào tình huống.
Khi một cầu thủ rơi vào trong tư thế việt vị thì không được tính là một lỗi và không có gì thay đổi trên sân. Anh ta có thể đứng gần thủ môn tùy thích nhưng khi nào thì anh ta sẽ bị trọng tài bắt lỗi. Trong phần tiếp theo của bài viết này, Mitom Net sẽ cùng anh em thảo luận về vấn đề này
Khi nào thì cầu thủ ở trong tư thế việt vị bị bắt lỗi
Có thể hiểu một cách đơn giản, một cầu thủ bị trọng tài bắt lỗi việt vị chỉ khi anh ta đang đứng ở vị trí việt vị và nhận đường chuyền bóng từ đồng đội hoặc cố tình cản trở đối phương tham gia ngặn chặn tình huống tấn công.
Thêm vào đó theo luật việt vị mới nhất được cập nhật, một cầu thủ đứng ở vị trí việt vị nhưng lại che tầm nhìn của thủ môn trong bàn thắng của đồng đội thì anh ta dù không chạm vào bóng vẫn bị trọng tài bắt lỗi việt vị trong pha bóng đó và bàn thắng sẽ không được công nhận.
Các trường hợp cầu thủ nhận bóng ở tư thế việt vị nhưng không bị bắt lỗi
Một cầu thủ đang ở trong thế việt vị và nhận được bóng từ đồng đội nhưng không được xem là một lỗi nếu anh ta nhận bóng trong các trường hợp sau. Cụ thể:
- Nhận bóng từ một quả phạt góc
- Nhận bóng sau quả ném biên
- Nhận bóng từ quả phát bóng từ thủ môn đội nhà.
Một trường hợp đặc biệt khác mà anh em cần lưu ý, khi một cầu thủ ở tư thế việt vị và nhận bóng từ cầu thủ đối phương thì đó được xem là tình huống hợp lệ và không bị trọng tài bắt lỗi.
Ý nghĩa của luật việt vị
Rõ ràng không phải ngẫu nhiên mà lỗi việt vị là gì mới được đưa vào Luật bóng đá. Tất cả đều được tính toán kỹ lưỡng, thể hiện tầm nhìn của người làm chuyên môn đối với sự phát triển của nền bóng đá. Vậy luật việt vị ra đời đem lại những điều tích cực nào?
- Tăng sự nhiệt tình và cường độ của giải đấu.
Như đã đề cập ở trên, luật việt vị là luật khó hiểu nhất. Khi việc ghi bàn trở nên khó khăn hơn, các trận đấu trở nên căng thẳng, giải trí và kịch tính hơn. Khi đoán xem bên nào sẽ ghi bàn đầu tiên là một điều vô cùng khó khăn, người chơi phải tính toán và tập trung.
Không những vậy, với luật việt vị các bàn thắng sẽ được đánh giá cao hơn, đòi hỏi nỗ lực của người chơi cũng lớn hơn. Nhiều chuyên gia cho rằng, chính sự ra đời của luật việt vị đã đặt dấu chấm hết cho vị trí “Libero” huyền thoại trong bóng đá cũng như chiến thuật phòng ngự trứ danh Catenaccio.
- Đảm bảo công bằng
Điều này có thể dễ dàng được nhận thấy khi cả hai đội đều không thể chiếm ưu thế về mặt vị trí trong trận đấu. Nếu như trước đây, khi chưa có luật việt vị việc chơi với đội hình hàng thủ dâng cao dường như là không thể, bởi sẽ để lại khoảng trống mênh mông phía sau lưng cho các tiền đạo “lót ổ” của đối phương khai thác.
Giờ đây với luật việt vị, mọi thứ được công bằng hơn. Các đội có thể triển khai sơ đồ chiến thuật đa dạng của mình.
- Người chơi nâng cao khả năng của họ.
Luật việt vị ngăn cản các cầu thủ chạy tự do ở bất kỳ vị trí tấn công nào. Thay vào đó, người chơi phải quan sát, tính toán kĩ lượng và phải có đủ sự nhạy cảm để có thể phá bẫy việt vị. Những cuộc chạm trán như thế này chắc chắn sẽ nâng cao khả năng của các cầu thủ.
Cách xử lý vi phạm khi cầu thủ mắc lỗi việt vị
Trong một trận đấu bóng đá, trọng tài biên thường là người có nhiệm vụ quan sát và căng cờ báo lỗi việt vị của các cầu thủ cho trọng tài chính. Khi một cầu thủ bị bắt lỗi việt vị:
- Đây chỉ là lỗi kỹ thuật trong bóng đá nên không có hình phạt cảnh cáo (chẳng hạn như thẻ vàng hoặc đỏ).
- Khi một đội có cầu thủ bị phạt lỗi việt vị là gì, đội còn lại sẽ được hưởng quả phạt gián tiếp tại vị trí mắc lỗi của cầu thủ đó.
- Nếu một cầu thủ ở tư thế việt vị có tham gia vào tình huống ghi bàn. Có thể là anh ta trực tiếp ghi bàn hoặc anh ta che khuất tầm nhìn của thủ môn khi đồng đội ghi bàn, bàn thắng sẽ không được công nhận. Bóng bây giờ được trả lại cho thủ môn đối phương, người này sẽ sút bóng lên để bắt đầu lại trận đấu.
Công nghệ VAR được áp dụng vào lỗi việt vị
Tuy nhiên, với thế trận ngày càng nhanh và tiến bộ cùng khả năng kỹ thuật của các cầu thủ, không ít trường hợp kịch bản xảy ra quá nhanh và bất ngờ khiến trọng tài biên không kịp quan sát hay đưa ra phán đoán. Dẫn đến việc xác định lỗi việt vị mắc rất nhiều sai lầm làm thay đổi cục diện của trận đấu.
Để giải quyết vấn đề này, công nghệ VAR đã được triển khai. Đây là một hệ thống video có thể hỗ trợ trọng tài giải quyết các tình huống gây tranh cãi nhanh chóng và công bằng, bao gồm cả các lỗi việt vị, chỉ cần vài cm hay thậm chí vài mm VAR cũng phát hiện ra lỗi việt vị là gì. Điều này giúp giảm tải bớt áp lực cho các trọng tài biên khi đưa ra quyết định có phất cờ hay không.
Việc áp dụng VAR vào bóng đá, luật việt vị vì thế cũng được thay đổi cho phù hợp. Những cập nhật mới nhất của luật việt vị cho rằng:
– Với một tình huống nhạy cảm có thể dẫn đến cơ hội ghi bàn lớn, các trọng tài biên dù có phát hiện lỗi việt vị sẽ không căng cờ ngay mà sẽ đợi cho đến khi kết thúc tình huống nguy hiểm thì mới đưa ra quyết định căng cờ. Bởi vậy nhiều trường hợp cầu thủ đưa được bóng vào lưới đối phương rồi trọng tài biên mới căng cờ báo lỗi việt vị.
Bẫy việt vị và con dao hai lưỡi
Cùng với sự xuất hiện luật việt vị, bẫy việt vị nổi lên như một cách thức phòng ngự mới trong bóng đá. Chính xác thì bẫy việt vị là gì? Làm thế nào để bạn gài bẫy việt vị với đối thủ?
- Về lý thuyết chiến lược này cũng khá dễ thực hiện. Khi các hậu vệ nhận thấy cầu thủ tiền đạo đối phương đứng ở vị trí nhận bóng trước khung thành đội nhà, hàng hậu vệ sẽ đồng loạt dâng lên, buộc đối phương rơi vào thế việt vị.
Nhưng tất nhiên không có chiến thuật nào là hoàn hảo, đều có những lỗ hổng cho đối phương khai thác. Nếu không được sử dụng thành công, bẫy việt vị chính là con dao hai lưỡi có thể khiến đội nhà rơi vào tình thế cực kì nguy hiểm. Đặc biệt với những hàng thủ sở hữu những cầu thủ chậm chạp thì không nên sử dụng bẫy việt vị.
Một số tiền đạo khét tiếng trên thế giới như Filippo Inzaghi, Cristiano Ronaldo, Lionel Messi, Thomas Muller, Luis Suarez, Robin Van Persie … có khả năng di chuyển linh hoạt và phá bẫy việt vị cực tốt.
Lời kết
Với bóng đá ngoài việc hiểu cách chơi thì việc nắm rõ luật chơi cũng là điều tối quan trọng. Lỗi việt vị là gì? Vì sao cầu thủ bị bắt lỗi việt vị? Anh em hẳn đã phần nào nắm được những khái niệm này. Nếu còn bất cứ băn khoăn hay thắc gì, để lại bình luận cho Mi Tom TV được biết. Nhớ lưu lại website mitomb.tv và truy cập thường xuyên để xem trực tiếp bóng đá chất lượng cao cùng với đó là cập nhật những kiến thức bóng đá thú vị nhất. Chúc anh em vui vẻ!
Bình luận
